Wypowiedzenie umowy o pracę a zwolnienie lekarskie od psychiatry – co warto wiedzieć?

W dziale HR coraz częściej pojawiają się pytania dotyczące relacji między wypowiedzeniem umowy o pracę a elektronicznym zwolnieniem lekarskim wystawionym przez lekarza psychiatrę. W obliczu rosnącej liczby absencji związanych ze zdrowiem psychicznym (w tym z powodu wypalenia zawodowego czy zaburzeń psychicznych), pracodawcy muszą znać aktualne przepisy regulujące ten obszar.

Najważniejsze informacje:

• Wypowiedzenie przez pracownika: możliwe także podczas L4 od psychiatry; może być złożone osobiście, pocztą lub elektronicznie. Umowa rozwiązuje się po okresie wypowiedzenia, nawet jeśli trwa choroba.
• Wypowiedzenie przez pracodawcę: co do zasady zakazane w czasie zwolnienia lekarskiego, chyba że zachodzą wyjątki (np. likwidacja firmy).
• Wpływ L4 na okres wypowiedzenia:
  • jeśli choroba zaczęła się przed wypowiedzeniem – okres wypowiedzenia jest wstrzymany,
  • jeśli po wypowiedzeniu – biegnie normalnie.
• Świadczenia: wynagrodzenie chorobowe (33/14 dni), następnie zasiłek chorobowy (do 182 dni lub 270 w określonych przypadkach), możliwe świadczenie rehabilitacyjne.
• Po ustaniu umowy: zasiłek nadal przysługuje, jeśli L4 zaczęło się przed zakończeniem zatrudnienia; ochrona przed rozwiązaniem umowy już nie obowiązuje.
• L4 od psychiatry: traktowane jak każde inne, przesyłane elektronicznie do ZUS i pracodawcy, może być wystawione na dłuższy okres.
• HR powinno monitorować: czas L4, daty wystawienia, powód zwolnienia (bez stygmatyzacji), powiązanie z okresem wypowiedzenia, uprawnienia do świadczeń rehabilitacyjnych, rodzaj umowy i staż pracy.

Spis treści:

1. Czy pracownik może złożyć wypowiedzenie podczas zwolnienia lekarskiego?
2. Czy można zwolnić pracownika w czasie zwolnienia lekarskiego od psychiatry?
3. Jakie świadczenia przysługują pracownikowi?
4. Jak wygląda sytuacja po ustaniu zatrudnienia?
5. Jakie obowiązki ma lekarz wystawiający zwolnienie?
6. Co warto monitorować jako dział HR?

Czy pracownik może złożyć wypowiedzenie podczas zwolnienia lekarskiego?

Tak. Pracownik będący w trakcie przebywania na zwolnieniu lekarskim, także tym wystawionym przez lekarza psychiatrę, może złożyć wypowiedzenie umowy o pracę. Przepisy nie zabraniają składania wypowiedzenia z powodu złego stanu zdrowia psychicznego, a lekarz psychiatra nie ogranicza w tym zakresie prawa do decydowania o stosunku pracy. Co więcej, nie ma obowiązku osobistego składania wypowiedzenia – dokument może zostać przesłany elektronicznie (np. podpisany kwalifikowanym podpisem elektronicznym) lub listownie.

Jednocześnie należy pamiętać, że w przypadku, gdy pracownik składa wypowiedzenie w trakcie zwolnienia, jego stosunek pracy kończy się po zakończeniu okresu wypowiedzenia – nawet jeśli przez cały ten czas nie będzie świadczył pracy z powodu choroby.

Czy można zwolnić pracownika w czasie zwolnienia lekarskiego od psychiatry?

Pracodawca nie ma prawa rozwiązać umowy z pracownikiem w trakcie trwania zwolnienia lekarskiego, chyba że zachodzą szczególne przesłanki, jak np. likwidacja zakładu pracy. Zwolnienie lekarskie, także zwolnienie wystawione przez lekarza psychiatrę, skutkuje zawieszeniem prawa pracodawcy do wypowiedzenia umowy – dotyczy to również zwolnień wystawionych z powodu wypalenia zawodowego czy innych problemów natury psychicznej.

Jeśli zachorowanie nastąpiło przed wypowiedzeniem – okres wypowiedzenia zostaje wstrzymany do czasu ustania nieobecności. W przypadku, gdy choroba rozpoczęła się dopiero po wypowiedzeniu umowy przez pracodawcę, to zwolnienie nie powoduje wydłużenia okresu wypowiedzenia. Trzeba jednak dokładnie przeanalizować, kiedy rozpoczął się okres zwolnienia lekarskiego i czy pracownik nie był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 6 miesięcy – wówczas możliwe jest rozwiązanie stosunku pracy po 3 miesiącach nieobecności.

Jakie świadczenia przysługują pracownikowi?

W czasie trwania zwolnienia lekarskiego pracownikowi przysługuje wynagrodzenie chorobowe, a po upływie 33 dni (lub 14 dni dla osób powyżej 50. roku życia) – zasiłek chorobowy finansowany przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Zwolnienie od psychiatry, podobnie jak każdego innego lekarza, daje prawo do takich samych świadczeń. Zasiłek chorobowy można pobierać maksymalnie przez 182 dni (270 w przypadku ciąży lub chorób zakaźnych).

Jeśli lekarz uzna, że po tym czasie stan zdrowia nadal uniemożliwia wykonywania obowiązków zawodowych, pracownik może ubiegać się o świadczenia rehabilitacyjne. Wniosek o takie świadczenie składa się do ZUS, a podstawą do jego rozpatrzenia jest dokumentacja medyczna, w tym dane lekarza wystawiającego L4.

Jak wygląda sytuacja po ustaniu zatrudnienia?

Po ustaniu zatrudnienia pracownik nadal ma prawo kontynuować pobieranie zasiłku chorobowego, o ile zwolnienie zostało wystawione przed rozwiązaniem umowy. Okres zwolnienia lekarskiego liczony po zakończeniu stosunku pracy również podlega limitowi 182 dni. Pracownik, który uzyskał elektroniczne zwolnienie lekarskie przed zakończeniem umowy, nie traci prawa do świadczeń tylko dlatego, że umowa przestała obowiązywać.

Warto jednak pamiętać, że po ustaniu stosunku pracy nie obowiązuje już ochrona przed rozwiązaniem umowy – pracodawca może więc nie przedłużyć umowy czasowej, nawet jeśli pracownik jest nadal niezdolny do pracy.

Jakie obowiązki ma lekarz wystawiający zwolnienie?

Zwolnienie lekarskie, również to wystawione przez lekarza psychiatrę, trafia automatycznie do systemu ZUS oraz do profilu PUE danego pracodawcy. Nie wymaga dostarczenia w wersji papierowej. W przypadku psychiatry wypowiedzenie umowy i zwolnienie może opierać się na takich samych zasadach jak u każdego innego lekarza – lekarz pierwszego kontaktu czy specjalista nie mają przy tym różnych uprawnień co do skutków prawnych L4.

W przypadku chorób psychicznych, lekarz może wystawić zwolnienie na dłuższy okres niż standardowe 2 tygodnie, jeśli uzna, że wymaga tego stan zdrowia psychicznego pacjenta. Kluczowe jest jednak, aby każda nieobecność – niezależnie od powodu – była należycie usprawiedliwiona, także w systemie elektronicznym.

Co warto monitorować jako dział HR?

• Czas przebywania na L4 – weryfikacja przekroczenia 33/182 dni.
• Powód zwolnienia – zwolnienie od psychiatry powinno być traktowane tak samo, jak każde inne.
• Data wystawienia L4 – wpływa na możliwe wydłużenie okresu wypowiedzenia lub kontynuację świadczeń po ustaniu zatrudnienia.
• Okres wypowiedzenia a nieobecność – czy wypowiedzenie zostało złożone przed, czy po rozpoczęciu zwolnienia.
• Uprawnienia do świadczeń rehabilitacyjnych – po wyczerpaniu zasiłku chorobowego.
• Rodzaj umowy i staż pracy u danego pracodawcy – krótszy niż 6 miesięcy oznacza inne zasady rozwiązywania umowy w razie choroby.

Zrozumienie mechanizmów prawnych łączących wypowiedzenie umowy o pracę i zwolnienie lekarskie od psychiatry pozwala działom HR działać zgodnie z przepisami i unikać błędów interpretacyjnych. Przede wszystkim warto monitorować sytuację indywidualnie – z uwzględnieniem dat, rodzaju umowy, czasu trwania zwolnienia oraz dokumentacji medycznej, w tym danych lekarza wystawiającego.

Źródła:

• Wiktoria Kokoszka, Iwona Jaroszewska-Ignatowska, Katarzyna Sarek-Sadurska, Aleksandra Głuszek, Małgorzata Perchel-Ducka, Aleksandra Orlik, Umowy o pracę 2025. Zawieranie i rozwiązywanie. Infor PL S.A., 2025.