Rotacja pracowników w firmie – przyczyny, jak jej zapobiegać

08 lipca 2023

4 min.

Pracodawca

Katarzyna Kseniuk

Rotacja pracowników to jeden z nieodłącznych elementów funkcjonowania przedsiębiorstwa. Z czego wynika i co zrobić, by zapobiegać temu procesowi, który generuje dodatkowe koszty dla pracodawcy?

Z poniższego artykułu dowiesz się:

Co to jest rotacja pracowników?
Czym jest wskaźnik rotacji pracowników?
Jak obliczać wskaźnik rotacji?
Co jest przyczyną rotacji zawodników?
Jak przeciwdziałać rotacji pracowników?

Rotacja pracowników – definicja

Poprzez rotację pracowników rozumiemy wymianę lub odejście zatrudnionych z pracy oraz zastąpienie ich nowymi członkami zespołu. Może ona wynikać z woli pracownika, z powodu redukcji etatów i reorganizacji przedsiębiorstwa lub na przykład z powodu osiągniętego wieku emerytalnego.

Rotacja pracowników, nazywana również fluktuacją personelu, to zjawisko polegające na zmianach w zespole pracowniczym, które wynikają z odejść i zatrudniania nowych pracowników. Wyraża się to zazwyczaj jako stopa rotacji, czyli procentowy stosunek liczby pracowników, którzy opuścili organizację w danym okresie, do ogólnej liczby pracowników.
Definicja rotacji pracowników

Dotyczy również sytuacji, w której pracodawca zwalnia podwładnego, ponieważ nie jest zadowolony ze sposobu wykonywania obowiązków zawodowych. Wyróżnić możemy więc:

rotację dobrowolną – pracownik sam odchodzi z firmy,
rotację wymuszoną – firma rozwiązuje umowę z pracownikiem.

Odejścia dobrowolne powinny być przedmiotem analizy firm, ponieważ ich wysoki wskaźnik może świadczyć o potrzebie wprowadzenia zmian w organizacji. Ponadto rotacja pracowników w firmie to dodatkowe koszty dla przedsiębiorstwa, wiążące się chociażby z potrzebą przeszkolenia nowej kadry. Warto więc stale monitorować proces rotacji i reagować, jeśli zajdzie taka konieczność.

Wskaźnik rotacji pracowników

Liczbę odejść i skalę zjawiska w firmie można obliczyć poprzez wskaźniki rotacji pracowników. Firmy najczęściej analizują rotację dobrowolną. Wskaźnik odzwierciedla natężenie, z jakim pracownicy opuszczają firmę i są zastępowani nową kadrą.

Do pomiaru rotacji pracowników można użyć kilku metod. Najprostszym i najczęściej stosowanym sposobem jest dzielenie liczby pracowników, którzy odeszli w analizowanym okresie przez średnią ilość zatrudnionych pracowników w tym samym czasie. Wynik należy pomnożyć przez 100, by uzyskać wartość procentową.

Jak interpretować wynik i kiedy należy uznać, że rotacja w strukturze organizacyjnej firmy jest wysoka? Najlepszą praktyką będzie porównanie uzyskanego wyniku ze średnim wynikiem rotacji dla branży, w której funkcjonuje Twoja organizacja.

Należy zwrócić uwagę, że w niektórych branżach rotacja jest zjawiskiem częstym, które wynika ze specyfiki danego sektora lub sezonowej działalności.

Przyjmuje się, że firmy powinny utrzymywać rotację na poziomie 10 procent, ale w praktyce w większości organizacji wynosi on od 12 do 20 procent¹.

Zmodyfikowany wskaźnik rotacji pracowników to inna metoda pomiaru, która uwzględnia liczbę pracowników, którzy odeszli z firmy w minionym roku w stosunku do przeciętnej liczby zatrudnionych w minionym roku.

Niektóre organizacje stosują również inne formy pomiaru fluktuacji – wskaźnik stabilizacji, ogólny indeks rotacji pozytywnej czy wskaźnik zwolnień przez pracodawcę².

Najczęstsze przyczyny rotacji pracowników

Przyczyny rotacji pracowników w przedsiębiorstwie mogą różnić się w zależności od branży, wielkości firmy, profilu jej działalności, ale również indywidualnych preferencji i motywacji pracowników. Do najczęstszych powodów fluktuacji pracowników zaliczyć możemy:

Niskie wynagrodzenie – zarobki to oprócz atmosfery jeden z głównych czynników, który przyciąga do firmy. Jeśli pracownik nie będzie czuł, że jest odpowiednio wynagradzany za swoją pracę, zacznie szukać dla siebie innego miejsca.

Brak możliwości rozwoju zawodowego – jeśli firma nie stworzy pracownikowi możliwości awansu lub zdobycia nowych kompetencji w miejscu pracy, po pewnym czasie przestanie on być zmotywowany i poszuka organizacji z lepszymi perspektywami.

Złe warunki pracy – czynnikiem, który może odpędzić od firmy pracownika mogą być również niewłaściwe warunki pracy. Tyczy się to zarówno kwestii materialnych (narzędzia i stanowisko pracy, zaplecze socjalne, czystość i bezpieczeństwo miejsca pracy), jak również nadmiernego obciążenia obowiązkami i braku work-life balance.

Problemy z komunikacją – brak komunikacji z przełożonymi i poczucie braku zaangażowania w realizację misji firmy powoduje, że pracownik czuje się niepotrzebny, niedoceniony i sfrustrowany. Warto więc postawić na partnerskie podejście i zadbać o atmosferę przyjaźni i wsparcia w firmie. Każdy problem powinien być rozwiązywany na bieżąco, a cele i obowiązki powinny być jasno określone.

Brak benefitów i nagród – pracownik może uznać, że firma jest nieatrakcyjna, jeśli nie oferuje dodatkowych świadczeń czy nagród finansowych za osiągnięte wyniki. Należy więc stworzyć przejrzysty system benefitów i nagród, który będzie dodatkową motywacją do zaangażowania i rozwoju przedsiębiorstwa.

Sposoby na zmniejszanie rotacji pracowników

Duża rotacja pracowników ma negatywny wpływ na finanse firmy, jakość wykonywanej pracy oraz atmosferę w zespole. Jak można przeciwdziałać temu zjawisku?

Działania prewencyjne powinny wynikać wprost z przyczyn nadmiernej fluktuacji. Należy więc zadbać o wysokie zarobki i możliwość rozwoju zawodowego. Miejsce pracy powinno być schludne, bezpieczne i spełniające wymagania kadry. Pracodawca musi realnie wspierać filozofię work-life balance i dbać o dobrą atmosferę i komunikację na linii kierownictwo-pracownicy oraz wśród samych zatrudnionych. Dodatkową wartością dla zespołu będzie pakiet atrakcyjnych benefitów oraz szansa na nagrody pieniężne za osiągane wyniki.

Pracownicy odchodzą z miejsc o słabo rozwiniętej lub niejasnej kulturze organizacyjnej. Zadbaj więc o to, by zatrudnieni czuli się docenieni, znali swoje obowiązki i żyli w zgodzie z innymi członkami zespołu mając poczucie wspólnego celu.

Otwarta komunikacja i feedback dotyczący wykonanej pracy sprawią, że zespół będzie zaangażowany i zmotywowany do poprawiania wyników.

Stałe badania satysfakcji pracowników będą dodatkowym narzędziem, które pozwoli na bieżąco monitorować nastroje w firmie i zapobiegać chęci zmiany pracy. Mogą się one odbywać na przykłąd w formie anonimowej ankiety.

Wpływ zmniejszenia rotacji na organizacje

Zmniejszanie rotacji pracowników przynosi korzyści zarówno dla organizacji, jak i dla samego zespołu.

Koszty rotacji pracowników potrafią być dla firmy bardzo odczuwalne. Warto więc zbudować strukturę przedsiębiorstwa w taki sposób, by jak najmniejsza liczba zatrudnionych pragnęła zmienić środowisko zawodowe. Ograniczenie rotacji do minimum pozwoli zbudować silny zespół składający się z doświadczonych pracowników znających potrzeby firmy.

Poprawa wydajności zespołu – Stabilny zespół, w którym pracownicy długoterminowo współpracują ze sobą, może działać efektywniej. Członkowie zespołu lepiej się rozumieją, znają swoje mocne i słabe strony, co pozwala na lepsze rozłożenie obowiązków i efektywną współpracę.

Oszczędność kosztów – Koszty rekrutacji, szkolenia i adaptacji nowych pracowników są wysokie. Długotrwałe zatrzymanie pracowników pozwala organizacji oszczędzić te koszty. Ponadto, stabilny zespół zwykle generuje mniej błędów, co również przekłada się na oszczędności.

Zwiększenie zaangażowania pracowników – Pracownicy, którzy są częścią stabilnego zespołu, często czują większe zaangażowanie w swoją pracę. Wiąże się to z poczuciem bezpieczeństwa i przynależności, a także z możliwością długoterminowego rozwoju zawodowego.

Wzrost satysfakcji klientów – Zmniejszenie rotacji pracowników przekłada się również na wzrost satysfakcji klientów. Stabilny zespół jest często bardziej kompetentny i zrozumiały dla klientów, co prowadzi do lepszej obsługi i satysfakcji z usług.

Zmniejszenie rotacji pracowników jest kluczowe dla skutecznego zarządzania zespołem i przynosi wiele korzyści dla całej organizacji.

Przypisy