Stres w pracy – jak wesprzeć pracowników w radzeniu sobie ze stresem?

Stres w pracy lub stres związany z pracą to jedno z największych wyzwań, z którymi borykają się pracownicy, ale też pracodawcy. Jeśli pracownik nie jest w stanie sprostać oczekiwaniom pracodawcy, długotrwały stres zawodowy potrafi doprowadzić do negatywnych skutków zdrowotnych oraz obniżenia efektywności.

Bardzo istotne jest, by zarządzający firmami i kadra kierownicza zdawali sobie sprawę z tego, jak ważne jest wspieranie pracowników w zakresie walki ze stresem i zapewnienie im przyjaznego środowiska pracy. Istotna jest również możliwość rozpoznania, że pracownik ma problemy i reagowanie na bieżąco w postaci niwelowania źródła stresu.

Z poniższego artykułu dowiesz się:

• Jakie są przyczyny stresu w pracy?
• Jak wyglądają objawy stresu zawodowego?
• Jakie są skutki stresu zawodowego?
• Co może zrobić pracodawca, by Ci pomóc?

Przyczyny stresu zawodowego

Źródłem stresu zawodowego mogą być zarówno czynniki fizyczne, jak i bodźce psychospołeczne^[1]. Te pierwsze wiążą się z warunkami, w jakich odbywa się praca. Stres może być wywołany przez hałas, złe oświetlenie, źle dopasowane narzędzia pracy, mało miejsca, niewłaściwą temperaturę czy zapylenie.

Do drugiej grupy źródeł stresu zaliczyć możemy złą atmosferę między pracownikami, wygórowane oczekiwania pracodawcy, brak możliwości rozwoju zawodowego, funkcjonowanie pod presją czasu, nadmiar obowiązków, brak równowagi pomiędzy życiem zawodowym a prywatnym czy mobbing.

Stres może wywoływać również brak przerw w pracy, brak kontroli nad własną pracą, nadgodziny czy uczęszczanie do pracy, gdy jesteśmy chorzy lub osłabieni. Oczywiście bardzo istotnym, a niekiedy kluczowym aspektem pozostaje również za niskie wynagrodzenie za wykonywaną pracę lub brak bezpieczeństwa zatrudnienia.

Objawy stresu w pracy

Listwa objawów związanych ze stresem w pracy jest długa, a brak reakcji na sygnały wysyłane przez nasze ciało może wręcz zniszczyć zdrowie pracownika. Dlatego bardzo ważne jest, by w sytuacji stresu zatrudniony zaczął przeciwdziałać, by ograniczyć negatywne skutki zdrowotne.

Psychiczne objawy stresu zawodowego:

• apatia,
• zmienny nastrój,
• zaburzenia snu,
• drażliwość,
• nerwowość.
• migreny,
• bóle pleców,
• bóle brzucha,
• dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego,
• spadek masy ciała,
• ogólne zmęczenie,
• omdlenia.

Skutki stresu zawodowego

Stres w pracy może skutkować problemami w życiu prywatnym i zawodowym. Te pierwsze mogą obejmować między innymi nerwicę, depresję czy zwiększenie ryzyka zachorowania na raka. Inne skutki to problemy z kręgosłupem, bóle mięśni, owrzodzenie układu pokarmowego, skurcze jelit i obniżenie odporności organizmu.

Dodatkowo część osób poddanych stresowi może próbować “leczyć” się używkami. Taka sytuacja skutkuje często uzależnieniami, schorzeniami spowodowanymi nadużywaniem tych substancji oraz gorszą dyspozycją w pracy.

Kondycja pracownika poddanego permanentnemu stresowi wpływa również na samą firmę. W takim przypadku zaobserwować możemy wzrost absencji pracowniczej, mniejszą efektywność i wydajność oraz popełnianie niezamierzonych błędów. Poddany stresowi członek zespołu jest też bardziej podatny na uleganie wypadkom w pracy, zamknięty na zmiany i nowości, a jego zainteresowanie pracą stopniowo zanika – pojawia się zjawisko wypalenia zawodowego.

Rola pracodawcy – jak pomóc pracownikom?

Pracodawca, który zauważy w swojej organizacji problemy zatrudnionych ze stresem, powinien dokonać szczegółowego wywiadu na ten temat. Przede wszystkim należy poznać czynniki wywołujące stres.

W zależności od stwierdzonych przyczyn pracodawca może poprawić fizyczne warunki w miejscu zatrudnienia lub dostosować psychospołeczne warunki pracy do możliwości swojego zespołu. Innym sposobem reagowania jest zapewnienie pomocy i rehabilitacji lub wprowadzenie kompleksowych programów zarządzania stresem.

Sposoby na walkę ze stresem u pracowników mogą obejmować szereg działań i udogodnień, które zapewni pracodawca.

Komunikacja z zespołem

Pracodawca powinien dbać o ciągłą komunikację z pracownikami. Brak informacji o planach i podejmowanych ruchach w firmie buduje atmosferę niepewności i plotek, które mogą wywoływać silny stres u pracowników. Należy więc postawić na transparentność działań i umożliwić pracownikom dialog z zarządem oraz kierownictwem firmy.

Benefity pomagające walczyć ze stresem

Jednym z benefitów pracowniczych powinna być opieka psychologiczna. Dzięki takiemu rozwiązaniu pracownik będzie mógł sięgnąć po fachową pomoc w przypadku nadmiernego stresu i jednocześnie będzie miał świadomość, że pracodawca zadbał o jego potrzeby.

Zapewnienie work-life balance

Często pracownicy świadomie zapełniają swój czas wolny pracą. Może to wynikać na przykład z nieradzenia sobie z natłokiem obowiązków lub z pracoholizmu. Taki stan rzeczy jest niewskazany, ponieważ może doprowadzić do wypalenia zawodowego. Warto więc zainteresować się czy pracownik zapewnia sobie należyty odpoczynek. Jeśli nie wyrabia się z zadaniami, pracodawca powinien zdjąć z niego część obowiązków.

Poprawa warunków pracy

Czynnikami stresogennymi mogą być niewłaściwe warunki w pracy – narażenie na hałas, złe oświetlenie czy brak zaplecza socjalnego spełniającego potrzeby zespołu. Pracodawca powinien zadbać o komfort swoich pracowników. Być może warto stworzyć w firmie strefę relaksu lub zapewnić dodatkowe udogodnienia w postaci przekąsek czy nowego automatu do kawy. Warto wsłuchać się w głos pracowników – idealnym narzędziem będzie anonimowa ankieta, dzięki której będą mogli szczerze opowiedzieć o swoich oczekiwaniach.

Zapewnienie atmosfery zaufania i wsparcia

Wyobcowanie w pracy nie sprzyja budowie zgranego zespołu i wzmaga stres. Pracownik powinien czuć, że środowisko pracy jest miejscem bezpiecznym, w którym może wyrażać swoje potrzeby i być sobą. Pracodawca powinien umożliwić mu dialog i w miarę możliwości na bieżąco odpowiadać na obawy czy wątpliwości.

Zapewnienie możliwości rozwoju

Brak perspektyw na rozwój oraz monotonia to krótka droga do stresu i wypalenia zawodowego. Należy zadbać o możliwość szkoleń, co będzie prowadzić do rozwoju zawodowego i rozszerzenia kompetencji. Istotny jest tu również aspekt finansowy – warto stworzyć przejrzysty system nagród i awansów.

Podsumowanie

Ciągły stres w pracy wpływa destrukcyjnie na zdrowie psychiczne i fizyczne pracownika, a jednocześnie jego efektem może być niszczenie wizerunku firmy. Pracodawcy powinni więc być szczególnie wyczuleni na ten aspekt. Działaniem prewencyjnym może być systematyczne przeprowadzanie ankiet na temat stresu, jak również rozmowy z kadrą kierowniczą i samymi pracownikami.

Zapobieganie stresowi w firmie pozwoli zbudować wydajny i efektywny zespół, którego członkowie będą odczuwali satysfakcję z pracy, a przedsiębiorstwo będzie dla nich bezpiecznym i rozwijającym środowiskiem. To z kolei przełoży się na wyniki organizacji i jej rozwój na rynku.

---

Przypisy:

1. https://www.ciop.pl/CIOPPortalWAR/appmanager/ciop/pl?_nfpb=true&_pageLabel=P12000173911342605544018&html_tresc_root_id=1413006&html_tresc_id=1412998&html_klucz=1413006&html_klucz_spis=1413006

Bibliografia

1. https://www.pip.gov.pl/pl/bhp/stres-w-pracy/6421,czym-jest-stres-.html
2. https://www.ciop.pl/CIOPPortalWAR/appmanager/ciop/pl?_nfpb=true&_pageLabel=P12000173911342605544018&html_tresc_root_id=1413006&html_tresc_id=1412998&html_klucz=1413006&html_klucz_spis=1413006
3. https://www.pip.gov.pl/pl/bhp/stres-w-pracy/6421,czym-jest-stres-.html